Molen NM
Deze oude schepradmolen (1657?) bemaalt de 263 ha grote polderafdeling op het Noord Hollands Kanaal. Vlucht bedraagt 22,80 meter. Deze binnenkruier is nooit bewoond geweest; oostelijk van de molen stond tot in de zeventiger jaren van de 20e eeuw een fraaie eeuwenoude molenaarswoning.
De molen bleef in bedrijf tot de komst van het vijzelgemaal in 1953 waarna van onderhoud geen sprake meer was. De totaal vervallen en scheefstaande molen werd in 1967 door de Stichting De Zijper Molens aangekocht en in 1968 draaivaardig gerestaureerd.
In 1980 is het ontbrekende binnenwerk opnieuw aangebracht zodat er weer sprake is van een werkende in- en uitmalende molen. Rond 2000 is een zeer ernstige aantasting van het achtkant door houtvretende insecten geconstateerd. In 2014/’15 heeft een ingrijpende restauratie plaatsgevonden, waarbij ondermeer drie achtkantstijlen werden vernieuwd.
Afbeeldingen
Door de jaren heen
Molenkaart
Bezoek de molen en zijn geschiedenis
Geschiedenis
Deze molen bemaalde de 177 ha grote afdeling O-N van de Zijpe- en Hazepolder op de Schermerboezem en wordt al in 1864 uit- en inmaler genoemd.
Op de van 1600 daterende kaart van de Zijpe staat in deze afdeling geen molen aangegeven, wél echter op een kaart uit 1664, zodat moet worden aangenomen dat dit gebied pas later onder bemaling is gebracht. Zeer waarschijnlijk is de eerste molen hier ter plaatse ook als zodanig gebouwd.
Het bouwjaar van deze molen wordt tegenwoordig gesteld op 1740. Dat kan, maar dan is deze molen op een voor die tijd ouderwetse manier gebouwd: het grenen achtkant staat zonder ondertafelement op twee aan twee evenwijdige penanten en heeft slechts één bintlaag (ter hoogte van de kapzolder) en ook maar één veldkruis per veld. Ook waren in de kuip oorspronkelijk keerschijven aanwezig. Constructief bezien lijkt deze molen daardoor enigszins op molen P-V van dezelfde polder: die had oorspronkelijk eveneens maar één zolder en bintlaag (maar is later enige malen versterkt).
De kap is al eens gedeeltelijk vernieuwd, vermoedelijk eind vorige eeuw. Hierbij zijn voeghouten aangebracht die afkomstig zijn van een mogelijke Zaanse bovenkruier van grotere afmeting (want ze steken aan de achterzijde wat ver uit). Waarschijnlijk is toen ook de huidige bovenas aangebracht dan wel meegekomen.
Tot 1962 is deze polder uitsluitend op windkracht bemalen. In dat jaar werd naast de molen een klein elektrisch vijzelgemaal voor de inmaling gebouwd; de eigenlijke bemaling werd overgenomen door de aangrenzende afdeling H. Oorspronkelijk was deze molen uit- en inmaler, maar door verlaging van het polderpeil is inmalen hier niet meer mogelijk.
De molen werd in 1967 aangekocht door de heer Ingwersen uit Amsterdam, die vervolgens in de jaren 1971-1976 tezamen met enige zonen de O-N grotendeels eigenhandig maalvaardig restaureerde. Sindsdien werd de molen regelmatig in werking gesteld. Na het overlijden van Ben Ingwersen verkocht zijn familie de molen aan de Stichting de Zijper Molens.
In 2007 werd de molen de molen tijdelijk stilgezet vanwege de slechte staat van de binnenroede. 29 april 2008 kreeg de molen een nieuwe binnenroede en tevens een andere windpeluw. Ook kreeg de kap in die periode nieuw riet.
Adres
Parallelweg 11, 1753 EE Sint Maartvlotbrug
Monumenten no.
41936
Biotoop
5 (goed)
Breedte scheprad
0,40 m
Oppervlakte
685 m2
Boezempeil NAP
NAP -0,40/-0,50 m
Diameter scheprad
5,36 m
ID Code
210237
Kadaster
gemeente Zijpe, sectie G, no: 1629
Ligging
Aan en ten westen van het Noord-Hollandskanaal, aan de parallelweg van de N9,
1,7 km ten zuidwesten van het dorp.
Vlucht wiekenkruis
22,80 m
Zomer- / winterpeil NAP
NAP -0,30/075 m
Overbrenginsverhouding wiekenkruis – scheprad
1 : 0,60
De NM in nov. 2003, met het oude, te hoge gemaal. De wieken konden er niet langs!
De molen in 2011, met het kleinere gemaal uit 2004. Ook dit gebouwtje is inmiddels verwijderd.
De situatie in maart 2015. In verband met een samenvoeging van bemalingsgebieden (NM en R) is op enige afstand van de molen in 2012/’13 een groot nieuw gemaal gebouwd.
Het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier heeft de waterloopkundige situatie rond de molen, met het unieke in- en uitmaalsysteem hersteld, waarbij o.a. nieuwe schoeiingen en schuiven werden aangebracht.
Op de achtergrond het nieuwe grote gemaal. Op de voorgrond een deel van het in- en uitmaalcircuit van de molen met vernieuwde schuif.
Nieuwe schoeiingen en een nieuwe brug naar de molen. Ook hier een houten schuif van het in- en uitmaalcircuit.
Mei 2013. Het in- en uitmaalcircuit met waterlopen, schuiven en haspels om ze te bedienen, is weer compleet.